Klassenraad-inspraak

Klassenraad: Heeft mijn kind inspraak?

Inhoud

De klassenraad: het klinkt misschien wat formeel, maar het is een belangrijk moment in het schooljaar van je kind. Leerkrachten bespreken hoe het gaat op school, welke studierichting goed zou passen en soms ook gevoeligere thema’s zoals gedrag of motivatie. Maar mag je kind daar ook zélf iets over zeggen? Of wordt er vooral over je kind gepraat, zonder dat hij of zij écht gehoord wordt? In deze blog ontdek je wat de rol van je kind is tijdens de klassenraad en of inspraak mogelijk is.

Wat is een klassenraad?

De klassenraad klinkt misschien als iets dat zich ver weg in de leraarskamer afspeelt, maar het is eigenlijk een cruciaal moment in de schoolloopbaan van je kind. Het is een officieel overleg waarbij leerkrachten samen beslissingen nemen over de begeleiding, evaluatie en toekomst van je kind op school.

In het secundair onderwijs is de klassenraad het orgaan dat oordeelt over dingen als: Mag een kind overgaan naar het volgende jaar? Welke studierichting past het best bij je kind? Hoe wordt er omgegaan met gedrag of leerproblemen?

Er bestaan verschillende soorten klassenraden:

  • Een toelatingsklassenraad beslist of een kind ergens mag starten.
  • De begeleidende klassenraad volgt het schooljaar op en zoekt oplossingen bij problemen.
  • En aan het einde van het schooljaar komt de delibererende klassenraad samen om knopen door te hakken over slagen, heroriëntering of het al dan niet toekennen van een diploma.

De samenstelling is wettelijk vastgelegd: leerkrachten die lesgeven aan je kind, de directeur of diens afgevaardigde en soms ook een leerlingbegeleider of het CLB schuiven mee aan tafel. Iedereen brengt zijn of haar visie op je kind in en alle beslissingen moeten goed onderbouwd en schriftelijk vastgelegd worden.

In het basisonderwijs zit het iets eenvoudiger in elkaar, maar ook daar is er een klassenraad. Die beslist bijvoorbeeld of een kleuter klaar is voor het eerste leerjaar, of een kind mag overgaan of moet blijven zitten en ook bij zaken als tucht of extra ondersteuning speelt de klassenraad een rol.

Kort gezegd: de klassenraad is het moment waarop de school bepaalt welke richting je kind uitgaat, zowel letterlijk als figuurlijk. En dat maakt het dus des te belangrijker om te weten: mag je kind daar ook zelf iets over zeggen?

Wat zegt de wet?

Heeft je kind nu écht iets te zeggen tijdens een klassenraad? Het korte antwoord: ja, maar niet overal en niet altijd op dezelfde manier. Het Kinderrechtenverdrag laat er geen twijfel over bestaan: kinderen hebben recht op inspraak. En ook de Vlaamse onderwijswetgeving biedt op verschillende momenten wel degelijk ruimte voor inspraak, vooral als het gaat over begeleiding en ondersteuning. Ik zet het graag even helder op een rij.

Volgens het Kinderrechtenverdrag

Artikel 12 van het VN-Kinderrechtenverdrag, waar ook België aan gebonden is, stelt dat elk kind het recht heeft zijn of haar mening te geven over alles wat het kind aanbelangt. Die mening moet ook serieus genomen worden, in verhouding tot de leeftijd en maturiteit van het kind. Dat recht geldt niet alleen in de rechtbank, maar ook in schoolse beslissingen, zoals die van een klassenraad. Je kind moet dus de kans krijgen om gehoord te worden. Rechtstreeks of via een vertegenwoordiger zoals de ouder of het CLB.

Volgens de Vlaamse onderwijswetgeving

Weten wat er gezegd is tijdens een klassenraad? Dat mag. En dat hoort ook zo te zijn. Jij als ouder én je kind hebben het recht om het verslag van de klassenraad te bekijken. Dat heet inzagerecht: het recht om te weten wat er besproken en beslist is over de schoolloopbaan van je kind. Je kind heeft recht op openheid. Hij of zij moet weten wat er speelt op school. En niet alleen dat: je kind mag ook meepraten over hoe de school hem of haar begeleidt. Gaat het bijvoorbeeld over extra hulp, een gesprek met het CLB of aanpassingen in een lopend traject? Dan hebben jullie als ouders én je kind recht op inspraak. Vooral bij een begeleidende klassenraad wordt je kind echt betrokken. Dat is niet zomaar een babbeltje, het is officieel geregeld in de wet en belangrijk voor de toekomst van je kind.

Toch is er een kleine kanttekening: bij de delibererende klassenraad, waar beslist wordt over slagen, blijven zitten of studierichting, is er geen directe inspraak van het kind  tijdens het overleg zelf. De beslissing moet wel schriftelijk gemotiveerd worden door de klassenraad en jullie hebben recht op inzage en eventueel beroep.

Hoe bereid je een gesprek op school voor als ouder?

Je kind heeft recht op inspraak, dat is duidelijk. Maar zo’n gesprek op school, zeker in de context van een klassenraad of begeleidingstraject, kan best spannend zijn. Hoe help je als ouder je kind om z’n stem te laten horen? Hier zijn een paar praktische tips die echt helpen.

  • Praat er op voorhand over: Begin ruim op tijd. Vraag je kind hoe het zich voelt over school: hoe gaat het met de lessen? Voelt hij of zij zich goed in de klas? Wat loopt vlot en wat is moeilijk? Door die vragen op een rustige manier te stellen, help je je kind om stil te staan bij zijn of haar eigen ervaringen. De simpele vraag: hoe was het vandaag op school, kan echt wonderen doen!
  • Moedig openheid aan: Laat weten dat zijn of haar mening ertoe doet. Ook al beslist de school uiteindelijk, het is belangrijk dat je kind weet: “Mijn stem telt.” Dat alleen al kan ervoor zorgen dat je kind zich sterker en zelfverzekerder voelt tijdens het gesprek.
  • Oefen samen wat te zeggen: Sommige kinderen weten héél goed wat ze voelen maar vinden het moeilijk om dat onder woorden te brengen. En da’s begrijpelijk. Je kan samen even oefenen wat ze zouden kunnen zeggen of hen helpen om één duidelijke boodschap te formuleren. Zelfs één goed voorbereide zin kan al het verschil maken.
  • Zoek ondersteuning als dat nodig is: Je hoeft dit als ouder niet alleen te doen. Een leerlingbegeleider, iemand van het CLB of een vertrouwenspersoon op school kan mee voorbereiden, mee luisteren of zelfs mee aanwezig zijn. Zeker als het om een lastig gesprek gaat, is het helemaal oké om hulp in te schakelen.

Een stem geven aan je kind

Je kind een stem geven in zijn of haar schooltraject is geen extraatje. Het is een recht. Een recht om mee te denken, mee te praten en, waar mogelijk, mee te beslissen over dingen die hen rechtstreeks raken. En dat geldt dus ook tijdens klasraden. Door kinderen de ruimte te geven om hun mening te uiten, geef je hen niet alleen inspraak, maar ook vertrouwen. Ze leren zichzelf beter kennen, durven hun grenzen aan te geven en nemen stap voor stap meer verantwoordelijkheid op. Dat is waardevol, niet alleen voor school, maar voor het leven. Als ouder speel jij daarin een sleutelrol. Jij bent vaak degene die luistert, die aanmoedigt, die hen helpt om woorden te vinden. En als het nodig is, ben jij ook degene die de ruimte opeist om je kind écht te laten spreken op school.

Heb je vragen over wat er precies kan op de school van jouw kind? Twijfel je of je kind gehoord wordt? Neem gerust contact op met me op voor verder advies. Je hoeft hier niet alleen in te staan.

Bronnen: